Wyprawa na Mount Everest

Mount Everest - najwyższa góra świata, Himalaje i ich niepowtarzalne piękno, Tybet, jego mieszkańcy oraz kultura.

Choroba wysokościowa, szczeliny, lawiny, choroby brudnych rąk, odmrożenia, oparzenia.

Mount Everest, 8850 m, najwyższy szczyt Ziemi, położony w Himalajach Centralnych, na granicy Nepalu i Tybetu, ma kształt trójgraniastej piramidy, spod której spływają trzy lodowce: Rongbuk, Kangchung i najbardziej znany Khumbu. Góra ma trzy główne granie: pn.-wsch., biegnącą do przeł. Rahu-La, od niej odgałęzia się boczna grań idąca w kierunku Przełęczy Północnej (Chang La), zach., ze słynnym ramieniem West Shoulder, biegnąca do przeł. Cho La, oraz pł.-wsch. Kierująca się w stronę Lhotse i Przełęczy Południowej. Właśnie w tej grani mamy również Południowy Wierzchołek Everestu, mierzący 8748 m. W masywie można wyróżnić trzy wielkie ściany: północną, z kuluarami Wielkim i Hornbeina, pł.-zach. z kuluarem Boningtona i z wielką barierą skalną (Rock Band) oraz wschodnią (3 km wysokości i 5 km długości).
Anglicy nazwali górę roboczo Peak XV, sądząc, że szczyt nie ma nazwy własnej, oczywiście nie mając w tym czasie wstępu na terytorium Nepalu i Tybetu nie mogli wiedzieć, że góra już nosi nazwę Chomolungma, albo Sagarmatha, co oznacza Bogini Matka Kraju. Nazwa Everest została nadana przez głównego mierniczego Indii, Anderew Waugh’a,  na cześć swojego poprzednika sir Everesta. Idea zdobycia szczytu narodziła się jeszcze w XIX wieku (Clinton Dent 1892 r.), jednak prawdziwa walka o górę zaczęła się w 1921 roku, kiedy to wyprawa C.K. Howarda-Bury dotarła do podnóża góry od strony tybetańskiej dokonując cennych pomiarów. W 1924 roku odbyła się kolejna wyprawa brytyjska, która odniosła duży sukces, bo uczestnicy dotarli na znaczą wysokość i nawet przystąpili do ataku szczytowego. Jednak skutki tego były tragiczne, ponieważ obaj śmiałkowie ponieśli śmierć, a byli to George H.L. Mallory oraz Andrew C. Irvine. Do dziś pozostaje zagadką czy udało się im zdobyć szczyt? Pierwsze potwierdzone wejście na szczyt miało miejsce dopiero 29 maja 1953 roku, podczas kolejnej angielskiej wyprawy kierowanej przez Johna Hunta, dokonali tego Tensing Norgay oraz Edmund Hillary.

Pokonali oni drogę przez lodowiec Khumbu i dalej przez przeł. Południową i pł.-wsch. grań do szczytu. Od tamtej pory powstało wiele innych dróg. Od północy jako pierwsi wspięli się Thomas Hornbein i William Unsoled (22 maj 1963 r.), pł.-zach. ścianę przeszli Dougal Haston i Doug Scott (22 września 1975 r.), a dwa dni po nich Peter Boardman i Szerpa Pertemba. Zachodnią grań przeszli uczestnicy wyprawy jugosłowiańskiej kierowanej przez Tone Skarja, Andriej Stremfelj i Neje Zaplotnik (13 maja 1979 r.) Jako pierwsi bez wsparcia tlenowego wspięli się na szczyt Reinhold Messner i Peter Habeler (1978 r.), R.Messner jest też autorem pierwszego samotnego wejścia na Everest (20 sierpnia 1980 r.). Zimą Everest został zdobyty przez polską wyprawę, kierowaną przez Andrzeja Zawadę, na szczycie stanęli Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy (17 stycznia 1980 r.). Pierwszą kobietą na Evereście była Junko Tabei (16 maj 1975 r.), drugą Tybetanka Phanthog (27 maja 1975 r.) trzecią Wanda Rutkiewicz (16 października 1978 r.).